آیا چرم ضد آب است؟ بدانید کدام چرم می‌تواند خیس شود

چرم یکی از بادوام‌ترین، انعطاف‌پذیرترین و بادوام‌ترین مواد است، همانطور که هر طرفداری می‌تواند گواهی دهد. با این حال، اگر هنگام آماده شدن برای رفتن به خیابان با یک جفت کفش جیر (یا هر کالای چرمی دیگر) باران شروع به باریدن کند، بلافاصله یک مشکل بزرگ پیش می‌آید: آیا چرم ضد آب است؟

دراین مقاله موضوعات مختلفی از جمله اثرات آب بر محصولات چرمی و فواید و معایب آن را بررسی خواهیم کرد.

اثرات آب بر محصولات چرمی

ابتدا، «ضد آب» و «مقاوم در برابر آب» را تعریف کنید تا مشخص شود که آیا چرم ضد آب است یا خیر. اگرچه این دو کلمه اغلب به جای یکدیگر استفاده می‌شوند، اما معانی آنها متفاوت است. به طور کلی، اگر ماده‌ای مقاوم در برابر آب باشد، می‌تواند تا حدی در برابر ورود آب مقاومت کند، اما کاملاً در برابر آسیب آب نفوذ ناپذیرنخواهد بود.برای مثال، می‌تواند در برابر پاشش آب یا طوفان مقاومت کند اما در معرض آب زیادی قرار نمی‌گیرد. در مقابل، ضد آب به ماده‌ای اشاره دارد که طوری ساخته شده است که بتوان آن را بدون مشکل یا آسیب در آب فرو برد.

مهم است به یاد داشته باشید که اکثر راه‌حل‌های ضد آب فقط به طور موقت مؤثر هستند. اگرچه چرم ذاتاً در برابر آب مقاوم است، اما از آنجایی که چرم طبیعی حیوانات ماده‌ای متخلخل است، هرگز نمی‌تواند کاملاً ضد آب باشد. به دلیل ماهیت متخلخل چرم، قرار گرفتن بیش از حد در معرض آب باعث خیس شدن این ماده می‌شود.

سپس آب تبخیر می‌شود و الیاف چرم خشک می‌شود. این توضیح می‌دهد که چرا چرم در نهایت در معرض آب سفت می‌شود. اگر آب به اندازه کافی سریع خشک نشود، چرم ممکن است بیشتر مستعد پوسیدگی باشد زیرا فقدان روان‌کننده‌های طبیعی، الیاف را ضعیف کرده و آنها را راحت‌تر از هم جدا می‌کند. این الیاف ضعیف شده به چرم خشک و پوسیده ظاهری ترک خورده می‌دهند.

تاثیر آب بارن بر چرم

تغییر رنگ و ظاهر:

• آب باران می‌تواند باعث ایجاد لکه‌های دائمی بر سطح چرم شود.
• در چرم‌های رنگ روشن، این لکه‌ها بیشتر نمایان می‌شوند.

سفت شدن و کاهش انعطاف‌پذیری:

• چرم خیس شده پس از خشک شدن سفت و شکننده می‌شود.
• این مسئله به خصوص در قسمت‌های خمش‌پذیر مانند کفش‌ها مشکل‌ساز است.

ایجاد ترک و شکاف:

• چرخه‌های متعدد خیس و خشک شدن باعث ترک خوردن سطح چرم می‌شود.

رشد کپک و قارچ:

• رطوبت باقیمانده محیط مناسبی برای رشد میکروارگانیسم‌ها ایجاد می‌کند.

تغییر بافت سطح:

• در چرم‌های خاص مانند جیر، آب باران می‌تواند بافت نرم آن را از بین ببرد.

راهکارهای محافظت از چرم در برابر باران:

استفاده از محافظ‌های مخصوص:

• اسپری‌های ضدآب مخصوص چرم را هر 3-6 ماه یکبار تجدید کنید.
• برای چرم‌های مختلف (جیر، دانه کامل، …) محصولات مخصوص انتخاب کنید.

خشک کردن صحیح پس از خیس شدن:

• ابتدا با پارچه نرم و خشک آب اضافی را بگیرید.
• اجازه دهید در محیطی با تهویه مناسب و دور از گرما خشک شود.

نگهداری اصولی:

• محصولات چرمی را در محیط‌های مرطوب قرار ندهید.
• از کاورهای پارچه‌ای برای محافظت استفاده کنید.

مراقبت و تغذیه منظم:

• از کرم‌ها و روغن‌های مخصوص چرم استفاده کنید.
• این کار انعطاف‌پذیری چرم را حفظ می‌کند.

اقدامات فوری پس از باران:

• اگر چرم در باران خیس شد، بلافاصله آن را خشک کنید.
• از قرار دادن در معرض نور مستقیم خورشید خودداری کنید.

تاریخچه ساده ضد آب کردن چرم

۱. روش‌های قدیمی:
از هزاران سال پیش، انسان‌ها برای مقاوم‌تر کردن چرم در برابر آب، از موم و روغن‌های طبیعی استفاده می‌کردند. مثلاً در ۱۶۰۰ سال قبل از میلاد، پوست حیوانات را با دود خشک می‌کردند یا با روغن ماهی و چربی حیوانات آغشته می‌کردند تا در برابر رطوبت مقاوم شود. این روش‌ها چرم را بادوام و تا حدی ضد آب می‌کرد .

۲. پیشرفت در قرن ۱۷:
در دهه ۱۶۰۰، با پیشرفت فناوری، ترکیبات جدیدی برای ضد آب کردن چرم اختراع شد. مثلاً مخلوطی از روغن کتان، چربی گوسفند و موم زنبور عسل روی چرم مالیده می‌شد تا آن را در برابر آب مقاوم کند. این روش‌ها به خصوص برای چکمه‌ها و کفش‌های نظامی کاربرد داشت .

۳. روش‌های مدرن:
امروزه در کارخانه‌های دباغی، چرم را با مواد شیمیایی مخصوص ضد آب می‌کنند. اما چالش اصلی، ایجاد تعادل بین مقاومت در برابر آب، قابلیت تنفس (تبادل هوا) و ظاهر طبیعی چرم است. برخی چرم‌های مدرن حتی با فناوری‌هایی مانند پوشش سیلیکونی یا ممبران‌های نانو ضد آب می‌شوند، بدون اینکه سنگین یا غیرقابل تنفس باشند .

نکته:
از دوران باستان تا امروز، هدف اصلی ضد آب کردن چرم، حفظ دوام و راحتی آن بوده است. چه با موم و روغن‌های طبیعی و چه با فناوری‌های پیشرفته، چرم همچنان یکی از مقاوم‌ترین مواد برای استفاده در شرایط مختلف آب‌وهوایی باقی مانده است.

مقاومت چرم در برابر آب (بر اساس نوع دباغی):

۱. چرم دباغی شده با مواد گیاهی (Vegetable-Tanned Leather):

• کم‌مقاوم‌ترین نوع چرم در برابر آب.
• به دلیل تخلخل بالا، سریع رطوبت را جذب می‌کند و رنگ آن تیره می‌شود.
• اگر خیس شود، ممکن است ساختارش آسیب ببیند یا لکه دائمی ایجاد شود.
• بهتر است از تماس با مایعات دور نگه داشته شود.

۲. چرم دباغی شده با کروم (Chrome-Tanned Leather):

• مقاومت بیشتری در برابر آب دارد.
• در ساخت کیف، کفش، کوله‌پشتی و لباس کاربرد دارد.
• به دلیل پوشش مصنوعی (مثل لایه پلاستیکی)، کمتر از چرم گیاهی آب را جذب می‌کند.
• انعطاف‌پذیرتر و مناسب‌تر برای استفاده در شرایط مرطوب.

نکته:
اگر به دنبال چرمی با مقاومت بیشتر در برابر آب هستید، چرم کروم دباغی شده گزینه بهتری است. اما چرم گیاهی دباغی شده نیاز به مراقبت بیشتر دارد و برای وسایل لوکس یا تزئینی مناسب‌تر است.

بیشتر بخوانید: تاریخچه دباغی چرم

چرم دانه کامل

اغلب بادوام ترین و مقاوم ترین ‌گزینه‌ در برابر آب هستند زیرا از قوی ترین قسمت های پوست حیوان (قسمت بیرونی) ساخته شده اند. چرم دانه کامل برای اینکه تا حد امکان ضد آب باشد، نیاز به اسپری و واکس دارد زیرا در حالت طبیعی خود کاملاً ضد آب نیست. با این حال، اگر بادوام یا محکم باشد.

چرم نبوک، چرم دانه کاملی که به طور ویژه پردازش و مالش داده شده تا سطحی مخملی و متمایز داشته باشد. برخلاف سایر چرم‌های ظریف (مانند جیر)، چرم نبوک اکنون سطحی بادوام‌تر و بسیار صاف دارد. بسیاری از چکمه‌های بادوام از نبوک ساخته شده‌اند؛ اگرچه در صورت خیس شدن تغییر رنگ می‌دهند، اما رطوبت به طور دائمی به آنها آسیب نمی‌رساند. اسپری دافع آب برای بهبود محافظت، با وجود مقاومت اندک این ماده در برابر آب، ضروری است.

بیشتر بخوانید: چرم دانه کامل چیست؟

مصنوعی

آیا چرم مصنوعی ضد آب است؟ بله، به دلیل ساختار پلاستیکی، محصولات چرم مصنوعی اغلب ضد آب هستند. PVC و PU ، دو پلیمر مشتق شده از نفت، بیشترین کاربرد را دارند. چرم کاکتوس و چرم آناناس دو گزینه سازگار با محیط زیست دیگر هستند که می‌توانید پیدا کنید. اگر می‌خواهید بدانید که آیا چرم وگان(گیاهی) ضد آب است؟ پاسخ مثبت است.

چرم جیر

جیر بسیار ظریف‌تر از سایر چرم‌های موجود در این لیست است و بیشتر در معرض آسیب آب قرار دارد. دلیل این امر این است که از پوست حیوانات تولید می‌شود که ساختار دانه‌ای ضعیف‌تری دارند و دوام کمتری دارند. از آنجایی که جیر به اندازه چرم دانه کامل انعطاف‌پذیر نیست، راحت‌تر کثیف و لکه‌دار می‌شود. توصیه می‌کنیم گاهی اوقات از محصولات جیر خود مراقبت کنید و هنگام استفاده از آنها در هوای بد احتیاط کنید، زیرا رطوبت هوا نیز می‌تواند روی آنها تأثیر بگذارد.

تفاوت بین ضد آب و مقاوم در برابر آب

بسیاری از افراد این دو اصطلاح را به اشتباه به جای هم استفاده می‌کنند، در حالی که معنی کاملاً متفاوتی دارند.

• مقاوم در برابر آب (Water-Resistant):
  این محصولات می‌توانند در برابر رطوبت، باران یا پاشیده شدن آب مقاومت کنند، اما اگر برای مدت طولانی در معرض آب قرار بگیرند یا کاملاً غوطه‌ور شوند، ممکن است آسیب ببینند.
• ضد آب (Waterproof):
  این محصولات حتی در صورت غوطه‌وری کامل در آب نیز از نفوذ آن جلوگیری می‌کنند و ساختار داخلی آن‌ها محفوظ می‌ماند.

مثال در مورد چرم:

چرم یک ماده طبیعی و متخلخل است، بنابراین هرگز کاملاً ضد آب نیست. با این حال، برخی روش‌های پردازش (مانند استفاده از مواد شیمیایی مخصوص) می‌توانند مقاومت آن را در برابر آب افزایش دهند. اگر چرم خیس شود و به سرعت خشک نشود، ممکن است سفت شود، شکل خود را از دست بدهد یا حتی کپک بزند.

به طور کلی، هرچه چرم قدیمی‌تر باشد، مقاومت کمتری در برابر آب دارد. بنابراین اگر می‌خواهید چرم دوام بیشتری داشته باشد، بهتر است از محصولات محافظتی مخصوص استفاده کنید.

درمان‌ها، اسپری‌ها و واکس ها

محافظت از هر چرم اصل بسیار مهم است. چندین روش درمانی وجود دارد که می‌تواند به مقاوم شدن چرم در برابر آب کمک کند. یکی از محبوب‌ترین روش‌ها استفاده از موم برای محافظت از چرم در برابر رطوبت است. واکس کفش رایج است زیرا ساده و تقریباً روی هر نوع چرمی مؤثر است. واکس و نرم کننده فقط برای بعضی از چرم ها مناسب هستند.واکس به جیر آسیب می‌رساند. برای محافظت از جیر، باید از اسپری مخصوصی استفاده کنید که یک لایه نامرئی مقاوم در برابر آب و روغن ایجاد می‌کند. چرم با سطح کاملاً صاف و بدون الیاف، بهترین عملکرد را با واکس دارد.

چگونه واکس بزنیم:

ابتدا مطمئن شوید که سطح چرم کاملاً تمیز است. پاک کردن لکه و کثیفی از سطح چرم. مرحله بعدی اضافه کردن کم کم واکس است. توصیه می‌شود ابتدا واکس را روی پارچه بمالید . هرگز مقدار زیادی از آن را مستقیماً روی چرم نریزید. اگر واکس هنگام باز کردن خیلی سفت است یا به طور یکنواخت پخش نمی‌شود، آن را با چراغ یا سشوار گرم کنید تا انعطاف‌پذیرتر شود. با احتیاط عمل کنید تا از واکس بر اثر حرارت زیاد نسوزد.

بهتر است پس از اعمال یک لایه یکنواخت واکس روی چرم، صبر کنید تا واکس به طور طبیعی خشک شود. این کار باید یک ساعت یا کمتر طول بکشد. باید کالای چرمی را در مکانی خنک و با تهویه مناسب نگهداری کنید. از استفاده از گرما یا نور مستقیم خورشید برای تسریع روند خشک شدن خودداری کنید، زیرا این امر می‌تواند به رنگ و سطح چرم آسیب برساند. وقتی چرم کاملاً خشک شد، از یک حوله خشک برای پاک کردن واکس اضافی استفاده کنید. این کار باعث می‌شود چرم شما درخشش زیبایی داشته باشد که آب، روغن و گرد و غبار را دفع می‌کند.

واکس یک لایه محافظ برای سطح بیرونی پوست ایجاد می‌کند. نرم‌کننده باعث نرم شدن چرم شده و از ترک خوردن یا سفت شدن بیش از حد آن جلوگیری می کند.

بیشتر بخوانید: معرفی انواع واکس برای محصولات چرم طبیعی

مراقبت از چرم

واکس زدن و حالت دادن چرم مقاومت آن را در برابر آب افزایش می‌دهد، چرم اغلب به دلیل استحکامش انتخاب می‌شود، به خصوص هنگام ساخت کفش و کیف. هرچه بیشتر از نرم‌کننده استفاده کنید، نرم‌تر می‌شود. لطفاً زیاده‌روی نکنید؛ شما نمی‌خواهید این محصولات استحکام و شکل خود را از دست بدهند.

برخلاف واکس زدن، نرم‌کننده به چرم مرطوب نیاز دارد. چرم با تبخیر آب از سطح خود، قادر به جذب بیشتر مواد نرم‌کننده خواهد بود. نیازی نیست چرم کاملاً در آب فرو رود، اما قبل از استفاده از نرم‌کننده باید مطمئن شوید که مرطوب است. می‌توانید نرم‌کننده را با یک پارچه کوچک یا انگشتان روی چرم بمالید. قبل از اینکه چرم به طور طبیعی در دمای اتاق خشک شود، هرگونه نرم‌کننده اضافی را پاک کنید.

معایب چرم خیس چیست؟

چرم مرطوب معایب زیادی دارد، از جمله بو، پوسیدگی و تغییر در بافت و ظاهر. همانطور که می‌دانیم، بافت چرم با خیس شدن تغییر می‌کند و از حالت نرم و انعطاف‌پذیر به حالت شکننده و سفت (و فوق‌العاده سنگین) تبدیل می‌شود.

آب از طریق این ماده نفوذ می‌کند و با مولکول‌های روغن طبیعی چرم ترکیب می‌شود و باعث این فرآیند می‌شود. مانند پوست انسان، چرم نیز برای خواص مرطوب‌کنندگی و نرم‌کنندگی خود به روغن نیاز دارد. علت خشک‌ تر شدن آن این است که وقتی آب تبخیر می‌شود، مولکول‌های روغن را با خود می‌برد. وقتی چرم پیر و شکننده می‌شود، پوسیدگی چرم (که به آن پوسیدگی خشک نیز می‌گویند) شروع به رشد می‌کند.

هنگام رنگ کردن چرم ، گاهی اوقات ممکن است نمک اضافه شود. وقتی ماده مرطوب است، نمک داخلی می‌تواند به سطح بیاید و لکه‌های نمکی ایجاد کند. محصولات چرمی در معرض رطوبت بالا می‌توانند بوی بد و حالت کپک‌زدگی ایجاد کنند، به جای رایحه خاص خود، بوی نامطبوع کپک‌زدگی ایجاد می‌کند.

چرم خیس چگونه تعمیر می‌شود؟

اگر محصول چرمی شما خیس شد، قبل از اینکه اجازه دهید به طور طبیعی در هوا خشک شود، آب اضافی را پاک کنید. هرگز از گرمای مصنوعی (مانند سشوار) روی چرمی که کاملاً خشک نشده است استفاده نکنید. نرم‌کننده چرم را با یک پارچه میکروفایبر یا برس نرم بمالید و بگذارید چند ساعت بماند. پس از خشک شدن، در صورت نیاز، نرم‌کننده بیشتری بزنید.

چرا ضد آب بودن چرم مفید است؟

یکی از مزایای بارز چرم ضد آب این است که کیف پول یا کوله پشتی چرمی مرغوب شما را برای مدت طولانی‌تری نو نگه می‌دارد. چرم آغشته به ماده ضد آب، احتمال نفوذ آب از سطح و تداخل با روغن‌های طبیعی که خاصیت ارتجاعی چرم را حفظ می‌کنند، کاهش می‌دهد. از نظر بصری، این امر محصولی با ظاهری سالم‌تر و شکل و بافتی سازگارتر و طبیعی‌تر تولید می‌کند.

یکی دیگر از مزایای ضد آب کردن چرم، افزایش طول عمر محصول است. از آنجا که عملیات ضد آب کردن، چرم را کمتر مستعد خشک شدن و ترک خوردن می‌کند، قوی‌تر شده و دوام بیشتری خواهد داشت. علاوه بر این، خطر پوسیدگی لوازم چرمی شما را تا حد زیادی کاهش می‌یابد.

در نهایت، ضد آب کردن چرم، محافظت کلی شما را در برابر عوامل بیرونی نیز بهبود می‌بخشد. برای محصولاتی که برای استفاده در فضای باز در نظر گرفته شده‌اند، این موضوع مهم است. یک جفت کفش چرمی محکم همراه داشته باشید.اگرچه آنها تا حدودی در برابر آب مقاوم هستند، اما مراقبت بیشتر تضمین می‌کند که پاهای شما همیشه خشک باشند و اثرات آب و هوا را خنثی کنند.

اگر چرم شما خیس باشد چه باید کرد؟

وقتی محصولات چرمی شما در معرض رطوبت یا آب قرار می‌گیرند، سریع عمل کردن کلید حفظ کیفیت و دوام آنهاست. در اینجا مراحل اصولی برای نجات چرم خیس شده را بررسی می‌کنیم:

۱. آب اضافی را فوراً پاک کنید

• بلافاصله پس از خیس شدن، با یک پارچه نرم و جذب‌کننده (مانند میکروفایبر یا حولهٔ خشک) آب سطحی را به آرامی پاک کنید.
• از مالش شدید خودداری کنید، چون این کار باعث نفوذ آب به بافت چرم می‌شود.

۲. شکل اولیه را حفظ کنید

• برای اقلامی مثل کیف، کفش یا کاپشن چرمی، داخل آن را با کاغذ خشک‌کن یا روزنامهٔ مچاله شده پر کنید تا شکل اصلی خود را حفظ کند.
• از قرار دادن چرم در معرض فشار (مثل تا کردن یا گذاشتن وسایل سنگین روی آن) خودداری کنید.

۳. اجازه دهید در دمای اتاق خشک شود

• چرم را در یک محیط خنک، خشک و دارای تهویهٔ مناسب قرار دهید.
• هرگز از وسایل گرمایشی مثل سشوار، بخاری یا نور مستقیم خورشید استفاده نکنید، زیرا حرارت باعث خشکی، ترک خوردن و تغییر شکل چرم می‌شود.
• فرآیند خشک شدن باید به‌صورت طبیعی و آرام انجام شود (حدود ۲۴ تا ۴۸ ساعت).

۴. پس از خشک شدن، چرم را تمیز و تغذیه کنید

• وقتی چرم کاملاً خشک شد، با یک پارچهٔ نرم و مرطوب سطح آن را پاک کنید تا آلودگی‌های باقیمانده از بین برود.
• از محصولات مخصوص چرم (مثل کرم یا روغن چرم) برای بازگرداندن رطوبت طبیعی و انعطاف‌پذیری آن استفاده کنید.

۵. از بروز مجدد آسیب جلوگیری کنید

• برای محافظت از چرم در برابر رطوبت، از اسپری یا واکس ضدآب مخصوص چرم استفاده کنید.
• از قرار دادن چرم در محیط‌های مرطوب (مانند حمام یا فضای باز در هوای بارانی) خودداری کنید.

نکتهٔ مهم: اگر چرم بوی نامطبوع گرفت یا لکه‌های سفید (نمک‌ زدگی) ظاهر شد، از متخصصین تعمیر چرم کمک بگیرید.

با رعایت این مراحل، می‌توانید عمر محصولات چرمی خود را افزایش دهید و از آسیب‌های جدی جلوگیری کنید!

سوالات متداول

چرم چگونه با آب واکنش می‌دهد؟

چرم وقتی خیس است با مولکول‌های آب واکنش شیمیایی می‌دهد. در نتیجه، چرم نرمی خود را از دست می‌دهد و وقتی آب تبخیر می‌شود، چرم شکننده می‌شود و روغن‌های چرم را آزاد می‌کند. برای حل این مشکل، ابتدا باید چرم را حالت دهید و واکس موم دار بزنید و این کار باعث می شود تا چرم حالت ارتجاعی به دست آورد و از ترک خوردن، خراب شدن چرم جلوگیری می کند. واکس مومدار نه تنها چرم را نرم و انعطاف‌پذیر می‌کند، بلکه یک لایه محافظتی نیز روی آن ایجاد می‌نماید. به این ترتیب، چرم در برابر خشکی و آسیب‌های ناشی از عوامل محیطی مقاوم‌تر خواهد شد.

نکته مهم: حتماً از واکس مخصوص چرم استفاده کنید و آن را به آرامی و با حرکات دورانی روی سطح بمالید تا به خوبی جذب شود. پس از استفاده، بگذارید چرم به طور طبیعی خشک شود تا بهترین نتیجه را بگیرید.

آیا آب می‌تواند به چرم آسیب برساند؟

چرم در معرض آب، روغن‌های طبیعی خود را از دست می‌دهد؛ وقتی چرم مرطوب، خشک می‌شود اغلب شکننده می‌شود. اگرچه باران می‌تواند به چرم آسیب برساند، اما می‌توانید با خشک کردن آب باران و زدن واکس مناسب از آسیب‌های ناشی از آن جلوگیری کنید تا از محصولات چرمی ارزشمند خود محافظت کنید.

چرم چگونه ضد آب می‌شود؟

با اسپری محافظ ، واکس مخصوص و موم شما می توانید محصولات چرمی خود را ضد آب کنید.

نتیجه‌گیری

چرم طبیعی به‌خودی‌خود ضد آب نیست، اما با روش‌هایی مثل دباغی کروم یا استفاده از موم و روغن می‌توان آن را در برابر آب مقاوم کرد. چرم‌های مصنوعی معمولاً ضدآب‌تر هستند، اما کیفیت و دوام کمتری دارند. برای محافظت از چرم در برابر رطوبت، استفاده از محصولات ضدآب مخصوص توصیه می‌شود. امیدواریم این محتوا به شما کمک زیادی کرده باشد. برای خواندن مقالات بیشتر می توانید وارد این لینک شوید.